Grzejniki aluminiowe pojawiły się na polskim rynku już kilkanaście lat temu. Stanowiły odpowiedź na wszelkie wady królujących jeszcze wówczas kaloryferów żeliwnych – były od nich znacznie lżejsze i o wiele szybciej się nagrzewały. Czy dziś jednak grzejniki aluminiowe nadal stanowią najlepsze rozwiązanie, jeśli chodzi o ogrzewanie domu lub mieszkania? Czy ich ceny przekładają się na jakość? Jakie cechy charakterystyczne odróżniają je od nowoczesnych grzejników stalowych? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań przedstawimy w poniższym artykule!

Spis treści:
Charakterystyka grzejników aluminiowych
Jakie typy grzejników wykonuje się z aluminium?
Jak ceny grzejników aluminiowych mają się do ich jakości?
Czy grzejniki aluminiowe mogą być podłączane do c.o.?
Za i przeciw, czyli czy lepiej wybrać grzejniki aluminiowe, czy stalowe?

Charakterystyka grzejników aluminiowych

Grzejniki aluminiowe, które po raz pierwszy pojawiły się na rynku jeszcze w latach 90. ubiegłego wieku, najlepiej charakteryzować poprzez porównanie z ich żeliwnymi poprzednikami. Jak już wspomnieliśmy, powstały one bowiem właśnie jako odpowiedź na wszelkie wady i niedogodności związane z korzystaniem z grzejników żeliwnych, które do dziś możemy spotkać w domach z niewymienianą od dawna instalacją grzewczą. Choć żeliwne grzejniki charakteryzują się dużą trwałością, wielu z nas zdecydowało się już na wymianę tych urządzeń na grzejniki aluminiowe lub dopiero teraz to rozważa. Pytanie jednak brzmi, czy warto? Odpowiemy na nie, przedstawiając wady i zalety grzejników aluminiowych.

Grzejniki aluminiowe przede wszystkim charakteryzują się znacznie niższą wagą niż grzejniki żeliwne. Podczas gdy jedno żeberko grzejnika żeliwnego ważyć może nawet około 6 kilogramów, waga jednego modułu grzejnika aluminiowego zwykle nie przekracza 1,5 kg, a w przypadku niektórych modeli może mieścić się nawet w zakresie do 1,2-1,3 kg. Grzejnik o tej samej liczbie żeber wykonany z aluminium będzie więc ponad cztery razy lżejszy niż model odlany z żeliwa! Tak niska waga znacznie ułatwia transport oraz montaż grzejnika, a jednocześnie umożliwia jego instalację nawet na ścianie wykonanej z płyt kartonowo-gipsowych, co w przypadku grzejników żeliwnych jest absolutnie niewykonalne, gdyż ściana po prostu nie wytrzymałaby ciężaru kaloryfera.

Problemem grzejników żeliwnych jest również zbyt wolne nagrzewanie się urządzeń po uruchomieniu dopływu energii cieplnej do grzejnika. W przypadku większości modeli z żeliwa musimy odczekać co najmniej kilkanaście minut, a czasem nawet aż do pół godziny, zanim grzejnik nagrzeje się wystarczająco, aby móc zacząć oddawać ciepło do pomieszczenia. Grzejniki aluminiowe cechują się natomiast znacznie niższą inercją termiczną niż żeliwo. Oznacza to, że szybciej reagują na włączenie dopływu ciepła, szybciej się nagrzewają i niemal natychmiast zaczynają faktycznie mieć wpływ na temperaturę w danym pomieszczeniu. Niestety, niska inercja termiczna wiąże się również z tym, że grzejniki aluminiowe stygną niemal błyskawicznie po odłączeniu dopływu ciepła. W mieszkaniach ogrzewanych węglem natychmiastowe wychłodzenie grzejnika może przyczyniać się do wyższego zużycia paliwa, a przez to wyższych kosztów ogrzewania, które będziemy musieli ponieść.

Jakie typy grzejników wykonuje się z aluminium?

Na rynku dostępne są różne typy grzejników wykonanych z aluminium – od tradycyjnych i klasycznych modeli aż po designerskie grzejniki o dużych powierzchniach i dekoracyjnych kształtach. Najpopularniejsze są jednak grzejniki zbudowane z charakterystycznych modułów, przypominających nieco żeberka grzejników żeliwnych, lecz różniących się od nich konstrukcją. Zwykle składają się one bowiem z kilku profilowanych na końcach prostych paneli, w których górnej i dolnej części umieszczone są dwie poziome rurki. To tymi rurkami woda wpływa do grzejnika, a odpowiednie rozmieszczenie paneli ma za zadanie rozprowadzić ciepło w jak najbardziej wydajny sposób w kierunku pomieszczenia, które ogrzewamy.

Równie często możemy spotkać się z aluminiowymi grzejnikami płytowymi, w których za ogrzewanie odpowiedzialne są rurki z wodą znajdujące się w zespolonych ze sobą płytach z metalu. Innym przykładem grzejników aluminiowych mogą być również tradycyjne drabinkowe grzejniki łazienkowe, które w tej samej, uniwersalnej formie wytwarza się już właściwie ze wszystkich materiałów wykorzystywanych w produkcji grzejników. Znajdziemy także grzejniki z aluminium stylizowane na klasyczne grzejniki żeberkowe. Na rynku dostępne są również aluminiowe grzejniki elektryczne, przystosowane wyłącznie do ogrzewania dzięki dopływowi prądu, a nie ogrzewanej w centralnym kotle wody.

Jak ceny grzejników aluminiowych mają się do ich jakości?

Ceny dostępnych dziś na rynku grzejników aluminiowych różnią się przede wszystkim w zależności od producenta, którego grzejnik chcielibyśmy kupić. Wybór drogiego modelu nie musi jednak oznaczać wcale wprost proporcjonalnego przełożenia na to, że będzie to urządzenie najwyższej jakości. Tak jak w przypadku innych towarów, również grzejniki aluminiowe mogą być drogie, a przy tym zupełnie niefunkcjonalne. Z takimi sytuacjami spotkamy się przede wszystkim wówczas, gdy przyjrzymy się parametrom typowo dekoracyjnych, designerskich urządzeń, sygnowanych nazwiskami modnych projektantów czy wyposażonych w zupełnie zbędne dodatki. Dziś na rynku dostępne jest bowiem niemal wszystko – od grzejników z wbudowanymi głośnikami aż po kaloryfery z podświetleniem LED we wszystkich kolorach tęczy. Jeżeli właśnie tego oczekujemy od grzejnika, być może warto zainwestować i kupić wyjątkowe i jedyne w swoim rodzaju urządzenie. Jeżeli jednak zależy nam przede wszystkim na funkcjonalności grzejnika jako urządzenia, które ma dbać o komfort cieplny i utrzymanie odpowiedniej temperatury w pomieszczeniu, warto zwrócić uwagę na inne czynniki.

Sprawa nie jest jednak wcale taka prosta, jak mogłoby się wydawać. Wybierając prosty, klasyczny model w rozsądnie brzmiącej cenie, możemy również natknąć się na niezbyt wytrzymałe urządzenie. Wszystko zależy bowiem od jakości wykorzystanych do produkcji danego grzejnika materiałów oraz od tego, czy został on wykonany z najwyższą dokładnością. Lepszej jakości półproduktów oraz dokładniejszego wykonania powinniśmy się spodziewać jednak przede wszystkim w modelach renomowanych polskich czy europejskich firm. Grzejniki „made in China”, choć mogą kusić nas najniższymi cenami, z pewnością przysporzą nam tylko kłopotów ze względu na wysoką awaryjność i niską jakość wykorzystanych materiałów. Tego typu urządzenia ciężko jest też gdziekolwiek reklamować, a gwarancja zwykle nie ma tu zbyt dużego pokrycia w rzeczywistości – możemy się bowiem dowiedzieć, że dany model był tylko dekoracyjny i wcale nie należało go podłączać! Aby uniknąć podobnych przygód, wybierajmy zawsze urządzenia znanych marek, produkujących swoje artykuły na terenie naszego kraju lub Unii Europejskiej, co zagwarantuje nam najwyższą jakość grzejnika oraz możliwość reklamacji lub serwisowania uszkodzonego modelu.

Czy grzejniki aluminiowe mogą być podłączane do c.o.?

Grzejniki aluminiowe występują w dwóch najpopularniejszych wariantach – mogą one być elektryczne lub podłączane do c.o. W przypadku grzejników elektrycznych również przy grzejnikach wykonanych z aluminium powinniśmy zachować ostrożność i przestrzegać zasad dotyczących bezpiecznej eksploatacji urządzenia podłączonego do prądu elektrycznego. Takich grzejników nie należy więc umieszczać w bezpośrednim sąsiedztwie źródeł wody. Nie powinno się więc montować ich w łazienkach tuż nad wanną lub obok brodzika. Nie powinny się również znaleźć w sąsiedztwie zlewu kuchennego ani nawet pralki lub zmywarki. Dwa ostatnie urządzenia mogłyby bowiem podczas awarii spowodować wyciek dużej ilości wody, co byłoby poważnym zagrożeniem dla życia i zdrowia osób przebywających akurat w danych pomieszczeniach.

W przypadku podłączenia grzejnika do c.o. nie występuje oczywiście ryzyko porażenia prądem. Niemniej jednak istnieją pewne środki ostrożności, które musimy zachować, jeżeli chcemy cieszyć się trwałą instalacją cieplną i funkcjonalnymi grzejnikami przez wiele lat. Niestety najważniejszym z tych warunków jest nieposiadanie wykonanej z miedzi instalacji wodnej. Aluminium jest bowiem materiałem, który co prawda nie koroduje w wyniku kontaktu z wodą czy wilgocią, przez co urządzenia z tego materiału często wykorzystuje się w łazienkach czy w kuchniach. Niestety nieodwracalne uszkodzenia aluminiowego grzejnika może wywołać kontakt z miedzią. Te dwa materiały wchodzą ze sobą bowiem w reakcję chemiczną, która skutkuje korozją aluminium.

Producenci grzejników aluminiowych próbują oczywiście zagwarantować użytkownikom swoich artykułów maksymalny komfort i bezpieczeństwo, wyposażając grzejniki aluminiowe w dodatkowe przejściówki, które należy zamontować pomiędzy końcem miedzianej rurki a początkiem aluminiowego grzejnika. Nie gwarantują one niestety pełnego bezpieczeństwa. Woda, która wpływa do grzejnika, przepływa bowiem najpierw przez miedzianą instalację, przez co może ona nieść z sobą niewielkie cząsteczki tegoż pierwiastka. Nawet niewielkie ilości są w stanie zasiać spustoszenie we wnętrzu aluminiowego grzejnika, a ze względu na to, że wszystkie uszkodzenia ukryte są przed naszym wzrokiem, nie zauważymy ich na czas. W takich sytuacjach grzejnik może zostać nieodwracalnie zniszczony od środka, a my będziemy musieli zainwestować w nowe urządzenie.

Za i przeciw, czyli czy lepiej wybrać grzejniki aluminiowe, czy stalowe?

Osoby planujące zakup grzejników zastanawiają się dziś przede wszystkim nad dwiema opcjami – czy lepiej wybrać grzejniki z aluminium, czy grzejniki stalowe? Odpowiedź można wysnuć tylko dzięki porównaniu zalet i wad obu typów grzejników. Podsumujmy więc raz jeszcze to, o czym już mówiliśmy w kwestii grzejników aluminiowych:

• nie ważą wiele, co ułatwia transport i montaż, również na ścianach wykonanych z płyt kartonowo-gipsowych,
• szybko się nagrzewają, lecz równie szybko tracą ciepło (niska inercja termiczna),
• są dostępne w różnych formach – od klasycznych grzejników żeberkowych i łazienkowych „drabinek”, przez grzejniki panelowe i płytowe, aż po designerskie modele,
• są dostępne w różnych przedziałach cenowych, zależnych nie tylko od jakości, ale również od tego, czy są to modele klasyczne, czy bardziej ozdobne,
• dobrze sprawdzają się jako grzejniki elektryczne, 
• jako grzejniki wodne zaleca się wykorzystywać je tylko wówczas, gdy nasza instalacja wodna wykonana jest z innego materiału niż miedź ze względu na interakcje zachodzące pomiędzy tymi dwoma materiałami.

Ta skrótowa charakterystyka pozwoli nam przyjrzeć się bliżej grzejnikom wykonanym ze stali i porównać ich wady oraz zalety z cechami charakterystycznymi dla grzejników aluminiowych. Przejdźmy więc do cech grzejników stalowych!

Stal w produkcji grzejników – czym się charakteryzuje

Przede wszystkim w naszej charakterystyce skupimy się na grzejnikach wykonanych ze stali nierdzewnej. Jest to spowodowane faktem, że na rynku dostępne są dziś niemal wyłącznie grzejniki wykonane nie ze stali tradycyjnej, lecz właśnie z jej nierdzewnych odmian. Stal tego rodzaju odporna jest przede wszystkim na korozję wodną i nie pokrywa się rdzą w przypadku wystawienia na kontakt z wodą czy wilgocią. Grzejniki stalowe możemy więc z powodzeniem wykorzystywać również w instalacjach c.o., w których woda musi przepływać przez znajdujące się we wnętrzu rurki. Nie spowoduje ona bowiem niewidocznych ognisk korozji, które mogłyby stać się przyczyną awarii grzejnika. Stal nierdzewna nie wchodzi też w interakcje z żadnymi substancjami chemicznymi, dlatego możemy montować wykonane z niej grzejniki nawet wówczas, gdy mamy miedzianą instalację wodną. Ponadto nie jest ona podatna na działanie detergentów i silnych substancji czyszczących, dzięki czemu bez obaw możemy zainstalować grzejnik stalowy w łazience, gdzie środki tego typu wykorzystuje się podczas codziennego sprzątania. Grzejniki wykonane ze stali nierdzewnej sprawdzają się również świetnie jako urządzenia całkowicie elektryczne lub wodno-elektryczne. Większość dostępnych dziś na rynku dobrych modeli możemy z łatwością wyposażyć w grzałkę elektryczną, która pozwoli w razie potrzeby nagrzać wodę w grzejniku nawet poza sezonem grzewczym.

Waga i parametry cieplne grzejników stalowych

Trudno jest podać porównywalną wagę żeberka grzejnika stalowego, gdyż z materiału tego rzadko produkuje się grzejniki żeberkowe w tradycyjnym znaczeniu tego słowa. Najczęściej znajdziemy bowiem urządzenia wykonane z niewielkich rurek, o grubości mniejszej niż w przypadku tradycyjnego żeberka żeliwnego czy modułu aluminiowego. Niemniej jednak określa się, że waga jednego elementu, który w przeliczeniu pokrywa się z mocą grzewczą jednego żebra tradycyjnego grzejnika, zwykle nie przekracza lub przekracza nieznacznie zaledwie 1 kg! Stosunkowo duże grzejniki o 15 rurkach, które możemy określić mianem żeber, ważą bowiem zaledwie około 14,7-15,2 kg w zależności od ich wymiarów. W kwestii wagowej grzejniki wykonane ze stali nierdzewnej są więc godnym konkurentem dla uznawanych za najlżejsze grzejników aluminiowych.

Co do parametrów cieplnych, grzejniki stalowe nagrzewają się bez wątpienia wolniej niż modele aluminiowe. Niemniej jednak nie mamy tu do czynienia z tak długim czasem oczekiwania jak w przypadku grzejników żeliwnych – opóźnienie wynika zwykle z konieczności dostarczenia odpowiednio nagrzanej wody z instalacji c.o. W przypadku grzejników elektrycznych urządzenia wykonane ze stali nierdzewnej nagrzewają się bowiem o wiele szybciej niż wówczas, gdy dany grzejnik podłączony jest do c.o. To, że wodne grzejniki stalowe nagrzewają się nieco wolniej, nie stanowi bynajmniej o tym, że są one mniej energooszczędne od grzejników aluminiowych. Ten materiał nie tylko dłużej się nagrzewa, ale też znacznie dłużej niż aluminium oddaje ciepło po odcięciu źródła energii, przez co jeszcze przez nawet pół godziny ma realny wpływ na wysokość temperatury w danym pomieszczeniu. Pozwala to zminimalizować koszty związane z ogrzewaniem przy rozsądnym kontrolowaniu ustawienia grzejników – ręcznie lub za pomocą automatycznych termoregulatorów.

Ostateczny werdykt – cena a jakość

Widzimy już, że różnice pomiędzy grzejnikami stalowymi a aluminiowymi są nieznaczne, lecz w widoczny sposób sugerują wyższość modeli wykonanych ze stali nierdzewnej nad tymi z aluminium. Ostateczną decyzję pomoże nam z pewnością podjąć stosunek ceny do jakości grzejników stalowych na przykładzie katalogu firmy Mario Radiators. Marka ta produkuje bowiem grzejniki z najlepszej stali nierdzewnej klasy AISI 403, których ceny zaczynają się już od zaledwie 300-400 złotych! Na każdy z modeli otrzymujemy przy tym aż 10-letnią gwarancję producenta, co może dać nam wyraźny sygnał co do jakości tych urządzeń – są po prostu niezawodne.